آیا می‌دانید عصاره‌گیری از گیاهان دارویی چگونه می‌تواند خواص درمانی آن‌ها را به حداکثر برساند؟ بسیاری از گیاهان حاوی ترکیبات فعال و ارزشمندی هستند که در درمان بیماری‌ها و بهبود سلامتی نقش مهمی دارند. اما برای بهره‌برداری از این ترکیبات، نیاز به روش‌های تخصصی عصاره‌گیری وجود دارد. در این مقاله از وبلاگ ساینس بازار، با انواع روش‌های عصاره‌گیری و مزایای هر کدام آشنا خواهید شد تا بتوانید بهترین روش را برای استخراج مواد موثره از گیاهان دارویی انتخاب کنید.

.

عصاره گیری چیست و چه کاربردی دارد؟

عصاره‌گیری از گیاهان دارویی، فرآیندی است که در آن ترکیبات فعال گیاه استخراج و متمرکز می‌شوند. این عصاره‌ها در طب سنتی و پزشکی مدرن به‌وفور استفاده می‌شوند و کاربردهای متنوعی دارند. از داروسازی و درمان بیماری‌های مختلف گرفته تا مراقبت از پوست و تقویت سیستم ایمنی بدن، عصاره‌های گیاهی توانایی‌های شگفت‌انگیزی دارند. آیا تا به حال به خواص ضدالتهابی، ضدباکتری و آنتی‌اکسیدانی این عصاره‌ها فکر کرده‌اید؟ استفاده از آن‌ها، نه‌تنها می‌تواند در بهبود سلامت شما موثر باشد، بلکه راهکاری طبیعی و ایمن برای درمان و پیشگیری از بسیاری از مشکلات بهداشتی ارائه می‌دهد.

.

آیا عصاره، اسانس و عرق گیاهان تفاوتی با هم دارند؟

در این بخش ب تفاوت هایی که بین عصاره، اسانس و عرق های گیاهی آشنا خواهیم شد.

عصاره گیاهان دارویی

نوعی استخراج است که از بخش‌های مختلف یک گیاه مانند برگ، ریشه یا گل به دست می‌آید. روش‌های مختلفی برای تهیه عصاره وجود دارد. نتیجه نهایی یک مایع غلیظ و سرشار از ترکیبات موثر گیاه است. به همین دلیل، عصاره‌ها معمولا برای اهداف درمانی و پزشکی استفاده می‌شوند. این عصاره‌ها گاهی به صورت قطره‌ای مصرف می‌شوند یا به شکل قرص و کپسول در داروخانه‌ها عرضه می‌شوند.

اسانس‌ها

بیشتر به خاطر عطر و بوی خاصشان شناخته می‌شوند. این روغن‌های فرار و معطر معمولاً از طریق تقطیر بخار یا روش‌های مشابه به دست می‌آیند. اسانس‌ها بسیار غلیظ هستند و هر قطره از آن‌ها می‌تواند رایحه و خواص گیاه مورد نظر را به خوبی انتقال دهد. به همین دلیل است که در ساخت عطر، آروماتراپی و حتی در برخی درمان‌های موضعی استفاده می‌شوند. اما توجه داشته باشید که چون اسانس‌ها بسیار غلیظ هستند، استفاده مستقیم از آن‌ها روی پوست یا خوراکی بدون رقیق کردن ممکن است مضر باشد.

عرق گیاهان دارویی

در اصل یک نوشیدنی طبیعی و سبک است که از تقطیر آب و گیاه به دست می‌آید. در این فرآیند، بخار آب باعث جدا شدن مواد موثر گیاه می‌شود و این بخار به مایع تبدیل شده و تبدیل به عرق گیاهی می‌گردد. عرق‌ها نسبت به عصاره و اسانس غلظت کمتری دارند و بیشتر در مصارف خوراکی و خانگی استفاده می‌شوند. برای مثال عرق نعنا یا عرق بیدمشک از جمله عرق‌های پرمصرف هستند که برای خواص تسکین‌دهنده و آرام‌بخشی‌شان معروفند.

اگر قصد دارید از خواص درمانی گیاهان بهره ببرید، انتخاب میان عصاره، اسانس و عرق به نیاز شما بستگی دارد. عصاره‌ها قوی‌تر و درمانی‌تر هستند، اسانس‌ها بیشتر برای بوی خوش و مصارف خاص درمانی به کار می‌روند و عرق‌های گیاهی مصرف روزانه‌تر و ملایم‌تری دارند. پس بهتر است قبل از استفاده، درباره نوع گیاه و روش استفاده‌اش اطلاعات کافی به دست بیاورید تا بهترین نتیجه را بگیرید.

.

9 تا از روش های عصاره گیری از گیاهان دارویی

در ادامه، هر یک از روش‌های عصاره‌گیری از گیاهان دارویی با توضیحات تکمیلی ارائه شده‌اند تا درک بهتری از نحوه انجام و ویژگی‌های هر روش به دست آید.

1. روش عصاره‌گیری با اتانول

گیاه دارویی به مدت طولانی در الکل اتانول خیسانده می‌شود. اتانول، به‌عنوان یک حلال قوی، قادر است طیف وسیعی از ترکیبات شیمیایی موجود در گیاه را استخراج کند. مزیت این روش این است که عصاره‌های تولید شده دارای غلظت بالا و ماندگاری طولانی هستند. اتانول همچنین خواص ضدمیکروبی دارد و باعث پایداری عصاره می‌شود.

این روش برای تهیه عصاره‌هایی که به صورت خوراکی یا موضعی مصرف می‌شوند بسیار مناسب است. برای انجام این روش، گیاه خشک‌شده را به مدت حداقل چند هفته در اتانول قرار می‌دهند، سپس فیلتر و در نهایت محلول عصاره استخراج‌شده را جمع‌آوری می‌کنند.

2. عصاره‌گیری گیاهان دارویی به روش جوشاندن

در این روش، گیاه دارویی در آب جوشیده می‌شود تا ترکیبات فعال آن آزاد شوند. جوشاندن مناسب گیاهان سخت و ریشه‌های مقاوم است که باید به روش قوی‌تری عصاره‌گیری شوند. اگرچه این روش ترکیباتی که در برابر حرارت پایدارند را استخراج می‌کند، اما ممکن است بعضی از مواد حساس به حرارت در فرآیند جوشاندن تخریب شوند. در تهیه عصاره‌های سنتی و دمنوش‌های دارویی از این روش استفاده می‌شود.

3. عصاره‌گیری گیاهان دارویی به روش سوکسله

سوکسله یک دستگاه پیشرفته است که با چرخه‌های پیوسته و استفاده از بخار، عصاره گیاه را به صورت کامل و مداوم استخراج می‌کند. مزیت سوکسله در این است که از مقدار کم حلال به طور مؤثری استفاده می‌کند و عصاره‌گیری در زمان کوتاه‌تری انجام می‌شود. این روش بیشتر در آزمایشگاه‌ها و برای عصاره‌گیری گیاهانی که ترکیبات موثر کمی دارند استفاده می‌شود. حلال در دستگاه سوکسله بخار شده، از گیاه عبور می‌کند و به محفظه جمع‌آوری عصاره منتقل می‌شود.

4. عصاره‌گیری گیاهان دارویی به روش استفاده از دستگاه کلونجر

کلونجر برای استخراج اسانس‌های فرار و روغن‌های معطر گیاهان استفاده می‌شود. در این روش، بخار آب از گیاه عبور کرده و ترکیبات معطر گیاه را به خود جذب می‌کند. سپس بخار به مایع تبدیل شده و در محفظه‌ای جمع‌آوری می‌شود. روش کلونجر بهترین روش برای تولید اسانس‌های باکیفیت و خالص است و برای عصاره‌گیری گیاهان معطر مانند گل‌ها و ادویه‌ها کاربرد دارد.

5. عصاره‌گیری گیاهان دارویی به روش ماسراسیون (خیساندن)

ماسراسیون یک روش ساده و کم‌هزینه برای عصاره‌گیری گیاهان دارویی است که در آن گیاه به مدت طولانی در حلال خیسانده می‌شود. در این روش، نیازی به حرارت‌دهی یا استفاده از تجهیزات تخصصی نیست و به همین دلیل مناسب مصارف خانگی و سنتی است. معمولاً از الکل، آب، یا روغن به‌عنوان حلال استفاده می‌شود. این روش به علت سادگی و هزینه پایین، در تولید عصاره‌های خانگی و سنتی بسیار کاربرد دارد.

6. عصاره‌گیری گیاهان دارویی به روش اینفیوژن (دم کردن)

اینفیوژن فرآیندی شبیه دم‌کردن چای است. گیاه در آب گرم (حدود 70 تا 80 درجه سانتی‌گراد) دم می‌شود تا ترکیبات فعال آن استخراج شوند. این روش برای گیاهان لطیف مانند گل‌ها و برگ‌ها مناسب است و چون از دمای بالا استفاده نمی‌شود، ترکیبات حساس به حرارت نیز حفظ می‌شوند. برای تهیه دمنوش‌ها و عصاره‌های خانگی گیاهان لطیف، این روش بهترین گزینه است.

7. عصاره‌گیری گیاهان دارویی به روش پرکولاسیون

پرکولاسیون یک روش عصاره‌گیری پیوسته است که حلال به صورت تدریجی از میان گیاه عبور می‌کند. در این فرآیند، گیاه خردشده در محفظه‌ای قرار می‌گیرد و حلال به صورت پیوسته به محفظه اضافه می‌شود تا عصاره گیاه به طور کامل استخراج شود. پرکولاسیون برای گیاهانی که ترکیبات فعال سختی دارند مناسب است و یک روش مؤثر برای تهیه عصاره‌های قوی و کامل به شمار می‌آید.

8. عصاره‌گیری گیاهان دارویی به روش استفاده از امواج ماکروویو

در این روش، گیاه دارویی در معرض امواج ماکروویو قرار می‌گیرد تا ترکیبات فعال آن به سرعت استخراج شوند. مزیت این روش، سرعت بالا و کارایی فوق‌العاده در استخراج ترکیبات فعال است. این تکنیک بیشتر در صنایع بزرگ و برای تولید عصاره‌های با حجم بالا استفاده می‌شود. به دلیل نیاز به تجهیزات پیشرفته، این روش در خانه و به صورت خانگی قابل انجام نیست.

9. عصاره‌گیری گیاهان دارویی به روش به‌کارگیری تکنیک اولتراسونیک

تکنیک اولتراسونیک از امواج فراصوت برای استخراج عصاره گیاهان استفاده می‌کند. این امواج با ایجاد ارتعاشات در حلال باعث جدا شدن سریع‌تر و کامل‌تر ترکیبات گیاهی می‌شوند. تکنیک اولتراسونیک یک روش مدرن و سریع برای عصاره‌گیری به شمار می‌آید که باعث افزایش بازدهی عصاره‌گیری می‌شود. این روش در عصاره‌گیری‌های صنعتی و برای گیاهان سخت و چوبی کاربرد فراوانی دارد.

در جدول بالا، تفاوت‌های عمده این روش‌ها مشخص شده‌اند، اما به صورت کلی می‌توان گفت: روش‌هایی مانند ماسراسیون، جوشاندن و اینفیوژن ساده‌تر و برای مصارف خانگی مناسب هستند، در حالی که روش‌هایی مثل سوکسله، کلونجر، ماکروویو و التراسونیک به تجهیزات تخصصی و هزینه‌های بیشتر نیاز دارند و بیشتر در صنایع دارویی و عصاره‌گیری‌های صنعتی کاربرد دارند.

.

انجام عصاره گیری از گیاهان دارویی در ساینس  بازار

عصاره‌گیری از گیاهان دارویی یک فرآیند تخصصی است که به دقت و دانش کافی نیاز دارد. استفاده از روش‌های مناسب و تجهیزات استاندارد در این فرآیند نقش مهمی در حفظ کیفیت و خواص دارویی عصاره‌ها دارد. در ساینس بازار، ما با تیمی از متخصصان آماده‌ایم تا عصاره‌گیری از گیاهان دارویی را به بهترین شکل برای شما انجام دهیم.

اگر شما هم به دنبال عصاره‌گیری از گیاهان دارویی هستید، می‌توانید با ما در ساینس بازار تماس بگیرید. ما بهترین روش‌های عصاره‌گیری را با بالاترین کیفیت به شما ارائه خواهیم داد. برای اطلاعات بیشتر و دریافت مشاوره، همین حالا با ما در ارتباط باشید.

.

سوالات متداول

چطور گیاهان دارویی را استخراج می‌کنید؟

برای استخراج گیاهان دارویی، از روش‌های مختلفی مانند خیساندن، تقطیر و عصاره‌گیری با حلال‌های شیمیایی استفاده می‌شود. هدف اصلی این روش‌ها جدا کردن مواد موثره گیاه از دیگر ترکیبات آن است.

استخراج در داروسازی به چه معناست؟

استخراج در داروسازی به فرآیندی گفته می‌شود که در آن مواد مؤثره موجود در گیاهان یا دیگر منابع طبیعی جدا شده و به شکل قابل استفاده برای تولید دارو یا مکمل‌های دارویی تبدیل می‌شود.

بهترین روش برای استخراج گیاهان چیست؟

بهترین روش استخراج به نوع گیاه و ماده‌ای که می‌خواهیم به دست آوریم بستگی دارد. معمولاً از روش‌هایی مثل عصاره‌گیری با الکل، تقطیر با بخار و پرس سرد برای گیاهان دارویی استفاده می‌شود.

روش‌های استخراج روغن از گیاهان دارویی کدام‌اند؟

روش‌های اصلی استخراج روغن از گیاهان دارویی شامل فشار سرد، تقطیر با بخار و استخراج با استفاده از حلال‌ها هستند. هر روش با توجه به نوع گیاه و کیفیت روغن مورد نظر انتخاب می‌شود.